Digitalisatie in de zorg is niet meer te stoppen. Ziekenhuizen erkennen vaak het belang en de vele voordelen van deze overstap. Jan Flament, CEO van Ziekenhuis Geel, heeft de digitalisatie van zijn ziekenhuis van dichtbij meegemaakt en legt in dit artikel uit hoe deze binnen de strategie van het ziekenhuis past.
Innovatie als overlevingsstrategie
"Als zorginstelling is het essentieel om innovatief te zijn. Niet omdat dat goed klinkt, maar omdat we in een context zitten waarin er minder middelen zijn, personeel aantrekken een uitdaging vormt en de kwaliteits- en serviceverwachtingen tegelijkertijd toenemen. Het leveren van zorg moet altijd beter en vriendelijker. Dat betekent dat je de zorg anders moet organiseren: goedkoper, efficiënter en kwaliteitsvoller.
Digital Twin
Digitalisatie is hierin fundamenteel. Het biedt de mogelijkheid om data te verzamelen en weldoordacht te gebruiken. De grootste digitalisatiestap die wij als ziekenhuis hebben gemaakt, is de overgang naar één geïntegreerd elektronisch patiëntendossier (EPD) HiX. Dit is nu ons basisplatform dat alle medische data bevat en inzichtelijk maakt. We combineren deze medische data met onze administratieve en HR-data om continu de relatie tussen het beschikbare personeel, de patiënten en de administratief-logistieke flow – en dus van de geleverde zorg – te monitoren.
In Ziekenhuis Geel gebruiken we met andere woorden data om het interne ziekenhuisproces optimaal te organiseren. We creëerden op deze manier al een 'digital twin' voor het OK, de spoed en het beddenhuis. Dat gaan we nu verder uitbreiden naar de rest van het ziekenhuis en de ambitie bestaat erin die flow vervolgens ook extern meer inzichtelijk te managen in samenwerking met alle andere zorgactoren: geïntegreerde zorg in een concreet beheersbare vorm gieten.
Population management
Een andere – parallelle – stap is dat we onze medische werking integreren in de andere zorglijnen, voor zover je eigenlijk nog in "zorglijnen" zou mogen denken. Het gaat over patiëntenzorg en optimale organisatie daarbinnen, en niet over "wat van wie is". Zo zijn we bezig met projecten waarbij we onze specialisten in een woonzorgcentrum laten werken, in afstemming met de huisartsen, het WZC en de lokale overheid. Hierdoor vermijden we hoge vervoerskosten voor patiënten, doet de specialist al zijn consultaties in één keer en kan de aanwezige huisarts directe opvolging doen. We gaan zelfs nog een stap verder en organiseren ook een proefproject rond remote monitoring in een WZC. Op die manier vermijden we dat de specialist of de patiënt zich overbodig verplaatst en tegelijk ondersteunen we bijkomend de zorgmedewerkers in het WZC. De essentie is opnieuw samenwerking en taakafspraken eerder dan zorg verdelen in silo's.
Het ziekenhuis moet – met de middelen die het krijgt – meer een plek worden waarin enerzijds complexe medische aktes gebeuren maar anderzijds waar een bundeling van expertise gebeurt ter ondersteuning van het werken aan gezondheid in nauwe afstemming met lokale overheden en eerstelijnszones. Binnen een bredere ambitie rond gezondheids- en populatiemanagement waar iedereen zijn rol heeft. Vanuit dergelijke ambitie is data cruciaal.
Data driven healthcare
Wij hebben het geluk gehad dat in het verleden – ik spreek dan over het begin van het millennium – in Ziekenhuis Geel een aantal mensen rondliepen die het belang van digitalisering begrepen. Zij erkenden toen al het belang van IT en de noodzaak te investeren in goede basissystemen. Dat was toen niet vanzelfsprekend.
Met al de data uit die systemen kunnen heel wat analyses worden gemaakt, bijvoorbeeld over de doorlooptijd van een patiënt. Zo kunnen we knelpunten die we al lang aanvoelden, ook tastbaar maken.
Het proces wordt meer aantoonbaar. Het is soms confronterend om die spiegel voorgehouden te krijgen. Dat betekent voor ziekenhuizen ook een menselijke uitdaging: iedereen leren omgaan met cijfers en rapportering, en dat niet zien als bedreiging maar als opportuniteit om te verbeteren. Dat zijn stappen die we nog moeten zetten indien we toekomstbestendige en optimale zorg willen leveren.
Eigen data als vertrekpunt
Een van de redenen waarom we voor het EPD HiX hebben gekozen, is het belang dat we hechten aan data en ook het eigendomsrecht van die data. Wij willen de controle te allen tijde behouden om wendbaar te kunnen beslissen wat we met onze data doen. Dat wil niet zeggen dat dat bij alternatieven niet mogelijk is, maar je creëert een extra afhankelijkheid die niet vanzelfsprekend is.
Ons platform liet ons bijvoorbeeld toe om als één van de eerste ziekenhuizen in België een samenwerking op te zetten om onze medische data beveiligd beschikbaar te maken voor onderzoeksprojecten met ook privébedrijven. Een toegankelijk EPD was daarbij uiteraard fundamenteel om data beschikbaar te stellen. Zo hebben we als regionaal ziekenhuis al een belangrijke digitalisatieslag kunnen maken."